Η Διάβρωση της Φορολογικής Βάσης και η Μετατόπιση Κερδών (Base Erosion and Profit Shifting – BEPS) είναι μια στρατηγική φορολογικού σχεδιασμού που χρησιμοποιείται από πολλές Πολυεθνικές Επιχειρήσεις (MNEs), οι οποίες προσπαθούν να αποφύγουν την πληρωμή φόρων στη δικαιοδοσία όπου δραστηριοποιούνται, μεταφέροντας τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους όπου έχουν συστήσει συνδεδεμένες εταιρείες, καταβάλλοντας έτσι μειωμένο ή και μηδενικό φόρο εταιρειών. Το φαινόμενο αυτό προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς πολλές αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες μεταφέρονται τα κέρδη βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα έσοδα από τη φορολογία των εταιρειών.

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) είναι μια κεντρική ομάδα που αποτελείται από 34 χώρες και έχει θεσπίσει κανόνες και κανονισμούς προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτή τη διπλή μη φορολόγηση.

Τι είναι η τιμολόγηση μεταβιβάσεων και πώς συνδέεται με το BEPS

Η τιμολόγηση μεταβιβάσεων (Transfer Pricing) είναι ο καθορισμός της τιμής για αγαθά και υπηρεσίες που πωλούνται μεταξύ συνδεδεμένων νομικών προσώπων μιας επιχείρησης. Για παράδειγμα, εάν μια θυγατρική εταιρεία πωλεί αγαθά στη μητρική εταιρεία, το κόστος αυτών των αγαθών που καταβάλλεται από τη μητρική προς τη θυγατρική αποτελεί την τιμή μεταβίβασης.

Η τιμολόγηση μεταβιβάσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος κατανομής κερδών, ώστε να αποδοθεί το καθαρό κέρδος (ή ζημία) μιας πολυεθνικής εταιρείας πριν από τη φορολογία στις χώρες όπου δραστηριοποιείται.

Ο ΟΟΣΑ και οι χώρες του G20 ενώθηκαν για να εργαστούν από κοινού σε αυτό το φορολογικό ζήτημα. Πάνω από δώδεκα αναπτυσσόμενες χώρες συμμετείχαν άμεσα στο έργο, ενώ περισσότερες από 80 μη μέλη του ΟΟΣΑ και του G20 δικαιοδοσίες παρείχαν σχόλια και συνεισφορές.

Μια συνετή εκτίμηση από έρευνα που διεξήγαγε ο ΟΟΣΑ από το 2013 δείχνει ότι το BEPS προκαλεί ετήσιες απώλειες ύψους 100 – 240 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η έκθεση BEPS του 2013 του ΟΟΣΑ και οι μετέπειτα συζητήσεις δημιούργησαν ερωτήματα σχετικά με το πού πρέπει να εστιάσει ο έλεγχος – με άλλα λόγια, ποιες επιχειρηματικές πρακτικές δημιουργούν το φαινόμενο BEPS και πού θα πρέπει να επικεντρωθεί η παρακολούθηση και ο έλεγχος του ΟΟΣΑ. Οι συζητήσεις κατέληξαν σε βασικούς τομείς όπως: έλεγχος κινδύνων και άυλων περιουσιακών στοιχείων, χρήση υβριδικών δομών, φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας, διαφάνεια, ενδοομιλικές χρηματοοικονομικές συναλλαγές και μέτρα κατά της φοροαποφυγής.

Πώς θα εφαρμοστούν τα μέτρα BEPS

Ορισμένα μέτρα μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα, όπως οι αναθεωρημένες οδηγίες για την τιμολόγηση μεταβιβάσεων. Άλλα απαιτούν αλλαγές σε διμερείς φορολογικές συνθήκες, κάτι που μπορεί να γίνει μέσω του πολυμερούς εργαλείου στο πλαίσιο της Δράσης 15. Τέλος, υπάρχουν μέτρα που απαιτούν ενσωμάτωση στην εσωτερική νομοθεσία των χωρών.

Ποια είναι η νομική φύση των αποτελεσμάτων του BEPS; Είναι δεσμευτικά;

Αποτελούν νομικά εργαλεία ήπιου δικαίου. Δεν είναι νομικά δεσμευτικά, αλλά υπάρχει η προσδοκία ότι θα εφαρμοστούν από τις χώρες που συμμετέχουν στη συμφωνία. Το ιστορικό στον τομέα της φορολογίας είναι θετικό. Ελάχιστα πρότυπα συμφωνήθηκαν, ιδίως για την αντιμετώπιση θεμάτων όπου η αδράνεια κάποιων χωρών θα δημιουργούσε αρνητικές συνέπειες (περιλαμβανομένων επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα) για άλλες χώρες.

Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ίσους όρους ανταγωνισμού, όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ και του G20 δεσμεύτηκαν για συνεπή εφαρμογή στους τομείς της πρόληψης της κατάχρησης των φορολογικών συνθηκών, της αναφοράς ανά χώρα, της αντιμετώπισης επιζήμιων φορολογικών πρακτικών και της βελτίωσης της επίλυσης διαφορών. Επιπλέον, τα υφιστάμενα πρότυπα ενημερώθηκαν και θα εφαρμοστούν, αν και δεν έχουν όλα τα μέλη του BEPS εγκρίνει τα υποκείμενα πρότυπα που αφορούν τις φορολογικές συνθήκες ή την τιμολόγηση μεταβιβάσεων.

Σε άλλους τομείς, όπως οι συστάσεις για τις υβριδικές ασυμφωνίες και οι βέλτιστες πρακτικές για την έκπτωση τόκων, οι χώρες συμφώνησαν σε μια γενική κατεύθυνση φορολογικής πολιτικής. Σε αυτούς τους τομείς αναμένεται σταδιακή σύγκλιση μέσω της εφαρμογής των κοινά αποδεκτών προσεγγίσεων, γεγονός που θα επιτρέψει την περαιτέρω εξέταση του κατά πόσον αυτά τα μέτρα θα πρέπει να αποτελέσουν υποχρεωτικά πρότυπα στο μέλλον. Κατευθυντήριες οδηγίες βασισμένες στις βέλτιστες πρακτικές θα υποστηρίξουν επίσης τις χώρες που προτίθενται να ενεργήσουν στους τομείς των υποχρεωτικών πρωτοβουλιών γνωστοποίησης ή της νομοθεσίας περί Ελεγχόμενων Αλλοδαπών Εταιρειών (CFC).

Το τελικό πακέτο BEPS παρέχει στα κράτη τα εργαλεία που χρειάζονται ώστε τα κέρδη να φορολογούνται εκεί όπου πραγματοποιούνται οι οικονομικές δραστηριότητες που τα παράγουν και εκεί όπου δημιουργείται η προστιθέμενη αξία, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει στις επιχειρήσεις μεγαλύτερη βεβαιότητα μειώνοντας τις διαφορές σχετικά με την εφαρμογή των διεθνών φορολογικών κανόνων και ενοποιώντας τις απαιτήσεις συμμόρφωσης.

Για περισσότερες πληροφορίες ή/και συμβουλές, επικοινωνήστε μαζί μας μέσω email στο [email protected]