Ιράν: Η άρση των κυρώσεων θα μειώσει τις τιμές του πετρελαίου και θα ενισχύσει την εγχώρια οικονομία, εάν διαχειριστεί σωστά
Η λήξη των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει αναταράξεις στις αγορές πετρελαίου. Οι κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Τεχεράνης ήρθησαν τελικά το Σάββατο (16/01/2016), επαναφέροντας την πρόσβαση του Ιράν στις διεθνείς αγορές. Το Ιράν προετοιμαζόταν για αυτή τη στιγμή εδώ και μήνες και σύντομα θα μπορούσε να επιστρέψει στις κορυφαίες θέσεις των παγκόσμιων παραγωγών πετρελαίου.
Οι τιμές του αργού πετρελαίου καταρρέουν εδώ και μήνες, πέφτοντας κάτω από τα 30 δολάρια το βαρέλι. Μια πλημμύρα νέου πετρελαίου από το Ιράν πιθανότατα θα τις πιέσει ακόμη χαμηλότερα πολύ σύντομα.
Οι αναλυτές αναμένουν ότι το Ιράν θα προσθέσει από 600.000 έως ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως στην παραγωγή του, αλλά οι ηγέτες της χώρας είναι ακόμη πιο αισιόδοξοι.
Το Ιράν στοχεύει να αυξήσει την παραγωγή του κατά περίπου 1,5 εκατομμύριο βαρέλια έως το τέλος του 2016, ανεβάζοντας τη συνολική ημερήσια παραγωγή στα 4,2 εκατομμύρια βαρέλια, σύμφωνα με τον υπουργό Πετρελαίου του Ιράν, Μπιτζάν Ζανγκανέχ.
Η Τεχεράνη βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση. Όσο περισσότερο πετρέλαιο εξάγει, τόσο πιθανότερο είναι οι τιμές να μειωθούν ακόμη περισσότερο. Το Ιράν έχει σχετικά χαμηλό κόστος παραγωγής σε σύγκριση με άλλες χώρες, αλλά μια νέα πτώση των τιμών θα έθετε τα σχέδιά του σε κίνδυνο. Η χώρα χρειάζεται απεγνωσμένα σημαντικές επενδύσεις στις ξεπερασμένες πετρελαϊκές της υποδομές.
Το Ιράν είναι μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (OPEC). Μόλις πριν από λίγα χρόνια, οι χώρες του OPEC ρύθμιζαν την παραγωγή τους για να διατηρούν τις τιμές σταθερές, όμως είναι απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο τώρα. Η άνθηση του σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ ανάγκασε τον OPEC να αλλάξει στρατηγική και να αυξήσει την παραγωγή του για να υπερασπιστεί το μερίδιό του στην αγορά.
Η άρση των κυρώσεων που σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, στην ιρανική οικονομία και στους εμπορικούς εταίρους του Ιράν. Η πλήρης επιστροφή του Ιράν στις διεθνείς αγορές θα προσθέσει τελικά περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου ημερησίως, μειώνοντας τις τιμές του πετρελαίου κατά περίπου 10 δολάρια ανά βαρέλι μέσα στο επόμενο έτος, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία αναμένει επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα εκτοξευθεί στο 5% το 2016 από 3% το 2015.
Η Τριμηνιαία Οικονομική Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (MENA), με τίτλο «Οικονομικές Επιπτώσεις από την Άρση των Κυρώσεων στο Ιράν», θεωρεί ότι η αυξημένη ικανότητα του Ιράν να εξάγει περισσότερο πετρέλαιο θα επιταχύνει την οικονομική του ανάκαμψη. Ωστόσο, η έκθεση προβλέπει μειωμένα έσοδα από εξαγωγές για άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες της περιοχής, όπως τα κράτη του Κόλπου και η Λιβύη, ενώ οι εισαγωγείς πετρελαίου, όπως η Αίγυπτος και η Τυνησία, θα επωφεληθούν από τις χαμηλότερες παγκόσμιες τιμές.
Το κόστος εμπορίου του Ιράν θα μειωθεί επίσης, αυξάνοντας όχι μόνο τον όγκο αλλά και την αξία του εμπορίου πετρελαίου και μη πετρελαϊκών προϊόντων. Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμά ότι οι εξαγωγές του Ιράν θα αυξηθούν τελικά κατά περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 3,5% του ΑΕΠ του. Η Βρετανία, η Κίνα, η Ινδία, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία είναι μεταξύ των χωρών που αναμένεται να δουν τη μεγαλύτερη αύξηση στο εμπόριο με το Ιράν μετά την άρση των κυρώσεων. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις ενδέχεται να αυξηθούν στα περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, διπλασιάζοντας τον τρέχοντα ρυθμό, αν και παραμένοντας χαμηλότερα από το ανώτατο επίπεδο του 2003.
Η άρση των κυρώσεων αντιπροσωπεύει μια σημαντική οικονομική ώθηση για την ιρανική οικονομία. Ωστόσο, η εμπειρία του Ιράν στη διαχείριση προηγούμενων πετρελαϊκών κερδών είναι διδακτική: η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία αυξήθηκε, υπονομεύοντας τις εξαγωγές εκτός πετρελαίου. Οι κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν τέτοιες οικονομικές εισροές έχουν την ευκαιρία να θέσουν σε εφαρμογή ένα πλαίσιο πολιτικής που θα τοποθετήσει την οικονομία σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης.
