COVID-19: Η πραγματική αξία της τεχνολογίας

Από την αρχή του κλειδώματος και της επιβολής του κατ’ οίκον περιορισμού στην Κύπρο στα μέσα Μαρτίου 2020 λόγω της πανδημίας COVID-19, η τεχνολογία έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο όχι μόνο όσο αφορά στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού, αλλά και σε σχέση με την ασφάλεια, την επιμονή και τη διασύνδεση σε όλη την διαδικασία κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Από τον Ιανουάριο του 2020, ο πληθυσμός της Κύπρου καταγράφεται στα 1,2 εκατομμύρια με 1,02 εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου, 1 εκατομμύριο ενεργούς χρήστες κοινωνικών μέσων και 1,69 εκατομμύρια (140% του πληθυσμού) συνδέσεις κινητών τηλεφώνων. Καθώς η διείσδυση στο Διαδίκτυο στην Κύπρο ανέρχεται στο 89%, πολλοί έχουν στραφεί σε διαδικτυακές αγορές και πληρωμές μέσω διαδικτύου από την ασφάλεια των σπιτιών τους.

Η JCC αποκάλυψε μέσω του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων ότι από τις 17 Μαρτίου 2020 έως το τέλος Απριλίου 2020, η χρήση χρεωστικών ή/και πιστωτικών καρτών έχει αυξηθεί κατά 31%. Ως περαιτέρω βοήθεια, τόσο η Mastercard όσο και η VISA επέτρεψαν αύξηση ορίου για ανέπαφες πληρωμές από €20 σε €50 στις αρχές Απριλίου 2020.

Οι πλατφόρμες και οι εφαρμογές που παρέχουν φαγητό και είδη με επιλογή παράδοσης χωρίς επαφή έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του κλειδώματος, καθώς και πολλές επιχειρήσεις λιανικής που εισάγουν τη δική τους υπηρεσία παράδοσης. Αν και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Κύπρο δεν μπόρεσαν να προσφέρουν υπηρεσίες άμεσης παράδοσης για ηλεκτρονικές παραγγελίες, ορισμένοι επέλεξαν να συμμετάσχουν στο Foody, όπως οι υπεραγορές Αλφαμέγα, ενώ οι Debenhams στράφηκαν στο SPAR για υπηρεσία παράδοσης και παραλαβής και δέχονται παραγγελίες είτε από το τηλέφωνο ή μέσω email. Ενώ οι πλατφόρμες όπως το DeliveryMan επεκτείνουν την πελατειακή τους βάση, πολλές νέες πλατφόρμες και εφαρμογές για κινητά έχουν ξεκινήσει από τα μέσα Μαρτίου 2020, όπως η Bolt Food, η Portofolakis και η Wolt.

Η πλατφόρμα Foody παρείχε υπηρεσίες παράδοσης για περίπου 900 επιχειρήσεις σε όλη την Κύπρο πριν από την πανδημία, με την πλειονότητα να είναι εστιατόρια και καφετέριες. Όταν τα μέτρα κλειδώματος άρχισαν να εφαρμόζονται, πολλές επιχειρήσεις  ανέστειλαν τη λειτουργία τους. Ωστόσο, με την εισροή νέων επιχειρήσεων και τις επιχειρήσεις που είχαν τεθεί σε αναστολή να επανενεργοποιούνται, η ομάδα του Foody (που εργάζεται εξ αποστάσεως, εκτός από το προσωπικό παράδοσης) πρόσθεσε μια νέα κατηγορία, Supermarkets & Kiosks. Μέχρι σήμερα, περίπου 50.000 πελάτες πραγματοποιούν περίπου 100.000 παραγγελίες μέσω της Foody κάθε μήνα.

*εκτίμηση

Η κυβέρνηση  εντείνει την υποστήριξη της κοινωνίας, πέρα από τα πακέτα οικονομικής υποστήριξης. Το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών ΓΤΠ δημοσίευσε στις 6 Απριλίου 2020 ότι αναπτύχθηκε μια νέα πλατφόρμα connect2cy υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, για τη διευκόλυνση του σχεδιασμού και της οργάνωσης του συνεχιζόμενου επαναπατρισμού Κυπρίων πολιτών που βρίσκονται σήμερα στο εξωτερικό. Άτομα που επιθυμούν να επαναπατριστούν, καλούνται να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους μέσω της πλατφόρμας connect2cy, www.connect2cy.gov.cy

Τα Κυπριακά Ταχυδρομεία ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 2020 ένα 24ωρο σύστημα θυρίδας Parcel24 για να βοηθήσει το κοινό να αποφύγει την επίσκεψη στα ταχυδρομεία. Τα εγγεγραμμένα αντικείμενα και τα δέματα τοποθετούνται στο σύστημα Parcel24 και οι παραλήπτες ειδοποιούνται με ένα μήνυμα στα κινητά τους τηλέφωνα, με διαθεσιμότητα να παραλαμβάνουν τα δέματά τους από καθορισμένες τοποθεσίες εντός 72 ωρών.

Το Υπουργείο Παιδείας έχει συνεργαστεί με το Υπουργείο Καινοτομίας για την υποστήριξη όλων των εκπαιδευτικών και μαθητών μέσω της διαδικασίας της εξ αποστάσεως μάθησης. Ενώ η πλειονότητα των σχολείων χρησιμοποιεί την πλατφόρμα Microsoft Teams και τις τηλεδιασκέψεις, τα πανεπιστήμια χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες εσωτερικές πλατφόρμες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Οι βασικοί παράγοντες σε λογισμικό συνεργασίας και βιντεοδιάσκεψης, συμπεριλαμβανομένων των Microsoft Teams, του Google Meet, Slack, Zoom, Cisco, του Facebook Workplace και του LogMeIn’s GoToMeeting, προσφέρουν τώρα τα προϊόντα τους δωρεάν ως απάντηση στην παγκόσμια εξάπλωση του κορονοϊού και στην αυξανόμενη ζήτηση  για τηλε-εργασία , ειδικά για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, εκπαιδευτικά ιδρύματα, δήμους και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς.

Πριν από την πανδημία του κορονοϊού, η Κύπρος είχε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της τηλε-εργασίας στην ΕΕ, σημειώνοντας 1,3% το 2019. Αν και είναι δύσκολο να υποθέσουμε τον ακριβή αριθμό εταιρειών που επιλέγουν να εργαστούν εξ αποστάσεως, είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων των εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες που δεν περιορίζονται από συγκεκριμένο εξοπλισμό ή υλικό, εργάζονται από το σπίτι.

Επιπλέον, η Κύπρος ξεκίνησε μια εθελοντική εφαρμογή κινητού τηλεφώνου παρακολούθησης CovTracer που εντοπίζει άτομα που ενδέχεται να έχουν έρθει σε επαφή με ένα άτομο που έχει μολυνθεί με το COVID-19, με στόχο να σταματήσει η περαιτέρω εξάπλωση του Κορονοϊού. Το CovTracer αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Αριστείας RISE και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και πληροί τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων της ΕΕ (GDPR) για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Όπως συμβουλεύει το Γενικό Σύστημα Υγείας GHS, τα άτομα που αντιμετωπίζουν συμπτώματα COVID-19 (π.χ. οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος με ένα ή περισσότερα συμπτώματα όπως κόπωση, πυρετός, βήχας, μυϊκός πόνος, αναπνευστικά προβλήματα, φλεγμονή στο στήθος κ.λπ.) απαιτείται να επικοινωνήσουν με τον προσωπικό τους γιατρό (PD) τηλεφωνικώς για περαιτέρω καθοδήγηση. Από την αρχή του κλειδώματος, πολλοί ασθενείς επικοινώνησαν με το PD τους χρησιμοποιώντας εφαρμογές messenger (π.χ. Skype, WhatsApp, Viber κ.λπ.) είτε για να στείλουν μια φωτογραφία ή ένα βίντεο για να μεταβιβάσουν καλύτερα τα προβλήματα υγείας ή τα συμπτώματά τους, προκειμένου να αποφευχθεί η επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του PD. Το Υπουργείο Υγείας και Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας έχουν ενώσει τις προσπάθειές τους με το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου για την ανάπτυξη μιας πλατφόρμας περίθαλψης εξ αποστάσεως, την Εθνική Ηλεκτρονική Υγεία για ενδονοσοκομειακή και απομακρυσμένη παρακολούθηση των περιπτώσεων COVID-19. Η πλατφόρμα ξεκίνησε σε δοκιμαστική βάση στις αρχές Απριλίου 2020 στα γενικά νοσοκομεία της Αμμοχώστου και της Λευκωσίας, με στόχο την επέκταση σε όλα τα νοσοκομεία σε ολόκληρο το νησί, καθώς και την παρακολούθηση των ασθενών που αναρρώνουν στο σπίτι μέσω της τηλε-υγείας.

Η εικονική πραγματικότητα έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως ένα εξαιρετικό εργαλείο τόσο για επιχειρήσεις όσο και για ψυχαγωγία κατά τη διάρκεια του κλειδώματος. Αν και πολλά κτηματομεσιτικά γραφεία είχαν ήδη προχωρήσει στην εικονική πραγματικότητα πριν από την πανδημία του κορονοϊού, χρησιμοποιώντας εικονικές περιηγήσεις για να επιτρέψουν στους πελάτες τους να εξερευνήσουν τα ακίνητα, προσπαθώντας να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του COVID-19 στην Κύπρο, αυτό τελικά αποδείκτηκε πολύτιμο. Εταιρείες όπως η Altamira Real Estate, η Vizus Property, η Cyprus Real Estates, η CA Real Estate και πολλές άλλες, έχουν επιδείξει με επιτυχία τις ιδιότητές τους μέσω εικονικής περιήγησης στον ιστότοπό τους.

Σε όλο τον κόσμο, μουσεία και γκαλερί τέχνης, από το Λούβρο, το Γκούγκενχαϊμ, το Μουσείο της Ακρόπολης και το Βρετανικό Μουσείο έως τη γκαλερί τέχνης Saatchi, οι οίκοι δημοπρασίας Christie’s και Sotheby’s ενθαρρύνουν το ευρύ κοινό να «επισκεφτεί» τα εκθέματά τους μέσω εικονικών περιηγήσεων, ασφαλών και προστατευμένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Η Κύπρος έχει συμμετάσχει στην αποστολή να εμπνεύσει τους λάτρεις της τέχνης σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, ξεκινώντας με την έναρξη του προγράμματος «Μένω στο σπίτι – μένω με την τέχνη» από την Λεβέντειος Πινακοθήκη, καθώς και με το έργο του Κέντρου Αριστείας RISE, το Εικονικό Μουσείο Τροφίμων και Διατροφής της Κύπρου, τώρα διαθέσιμο παγκοσμίως.

Σε τελική ανάλυση, η ηλεκτρονική υπογραφή θα είναι δυνατή μέσω εγκεκριμένων παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης. Σύντομα ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μας θα εκτελεί ψηφιακά – χωρίς φυσική παρουσία – συναλλαγές από κρατικές υπηρεσίες, όπως υποβολή αιτήσεων και δικαιολογητικών, καθώς και άλλες τραπεζικές, επιχειρηματικές ή ιδιωτικές συναλλαγές με ευκολία. Ο Υφυπουργός Έρευνας Κυριάκος Κόκκινος σε μια από τις πρόσφατες συνεντεύξεις του ανέφερε ότι «Το κράτος ασχολείται με το τεχνικό μέρος εδώ και πέντε χρόνια, με στόχο την εφαρμογή του το 2021. Ο επείγων χαρακτήρας του κορονοϊού μας ώθησε να σκεφτούμε διαφορετικά, έτσι αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με το πρώτο στάδιο εφαρμογής ».

Η οικοδόμηση της απαραίτητης υποδομής για την υποστήριξη ενός ψηφιοποιημένου κόσμου και την ενημέρωση της τελευταίας τεχνολογίας θα είναι απαραίτητη για οποιαδήποτε επιχείρηση στην Κύπρο και στο νησί μας στο σύνολό του να παραμείνει ανταγωνιστικό σε έναν κόσμο μετά τον COVID-19.

Αν και η τεχνολογική αναβάθμιση αναμενόταν να εισαχθεί σε πολλούς από τους παραπάνω τομείς – στην Κύπρο – κάποια στιγμή στο μέλλον, ίσως την επόμενη δεκαετία, κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει ότι η μετάβαση θα μπορούσε να ολοκληρωθεί και να παρακολουθηθεί  γρήγορα μέσα σε μερικές εβδομάδες, αν όχι ημέρες.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία έχει δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας από ό,τι έχει καταστρέψει, ενώ άλλοι το αντίθετο. Όποια και αν είναι η περίπτωση, πρέπει να ακολουθήσουμε μια ανθρωποκεντρική και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση στη διακυβέρνηση της τεχνολογίας στο ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον μας.

Mιχάλης Ι. Χατζηχάννας

BSc MSc ACA ADIT